اپراتور جرثقیل دروازه‌ای، نیم دروازه‌ای و سقفی به افرادی گفته می‌شود که در حوزه این جرثقیل‌ها فعالیت دارند. محل کار اپراتورها در کارگاه‌ها و کارخانه‌های می‌باشد و شغل آن‌ها حمل‌ونقل بار توسط این جرثقیل‌ها هست.
کار یک اپراتور جرثقیل کار سخت و درعین‌حال پرباری است. از این رو نیاز به تمرین و آموزش حرفه‌ای قابل‌توجهی دارد. اپراتورهای جرثقیل سقفی مسئول کلیه عملیات جرثقیل حین کار کردن هستند. اپراتورها با تجهیزات کنترل از راه دور و یا تجهیزات قدیمی دستی امور حمل‌ونقل و جابه‌جایی جرثقیل را انجام می‌دهند. اپراتورهای جرثقیل ملزم به پوشیدن وسایل ایمنی مختلف مانند لباس محافظ، کلاه سخت، کفش مخصوص و غیره هستند. همچنین اپراتورها ملزم به رعایت پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های کار با جرثقیل هستند.
اپراتورهای جرثقیل باید توانایی‌های از قبیل کار کردن با قلاب، مگنت، لوله گیر، ورق گیر داشته باشند. اپراتورها باید به صورت کامل مسلط به روشن و خاموش کردن جرثقیل، حمل‌ونقل بار با جرثقیل به صورت ایمن، تشخیص کارکرد صحیح جرثقیل باشند. اپراتورها گزارشات خود را به صورت چک لیست روزانه ارائه می‌دهند. در زیر توانایی‌های یک اپراتور جرثقیل را به صورت کامل ذکر می‌کنیم.
✔ توانایی کار با قلاب
✔ توانایی بستن سیم بکسل
✔ کار با مکانیزم های پله دروازه‌ای
✔ توانایی سرویس کردن قسمت‌های خاص از جرثقیل
✔ سواد کافی برای ارائه گزارش و چک لیست ها ماهانه (حداقل دیپلم) ✔ سالم بودن اپراتور از لحاظ بدنی
✔شنوایی و بینایی خوب
✔سلامت کامل از لحاظ عقلی و روانی
✔ بدن کاملا سالم
نکته: جرثقیل‌ها هرچقدر هم بزرگ باشند کنترل جرثقیل در یک زمان باید توسط یک اپراتور انجام شود. در واقع در هر لحظه تنها یک نفر مسئول کنترل و کار با جرثقیل می‌باشد. در برخی موارد در جرثقیل‌های بزرگ، افرادی به عنوان کمک اپراتور جرثقیل، در کنار اپراتور اصلی کار می کنند. وظیفه این افراد شبیه کمک رانند هست.
همچنین در برخی کشورها اپراتورهای جرثقیل ملزم به دریافت گواهی‌نامه اپراتوری جرثقیل هستند. برای مثال در برخی شرکت‌ها اپراتورها برای دریافت گواهی‌نامه ملزم به رعایت موارد زیر هستند.
- حداقل 18 سال سن داشته باشید.
- آزمایش عدم اعتیاد
- . قبولی در آزمون کتبی قبولی و آزمون عملی
- رعایت منشور اخلاقی
وظایف و مسئولیت‌های اپراتور جرثقیل
√جرثقیل‌ها و بالابرها را به کار بگیرید
√بارها را به محل‌های ساخت‌وساز منتقل کنید و به‌صورت ایمن تخلیه کند
√بارها را به جرثقیل‌ها ببندید
√تجهیزات و ماشین‌آلات را بازرسی کنید
√گزارش نگهداری و فعالیت را نگه‌دارید و به‌روز کنید
√انجام تعمیرات اساسی ماشین‌آلات. ماشین‌آلات را بر اساس دستورالعمل‌های پیچیده راه‌اندازی کنید.
ساعت کاری اپراتور جرثقیل
ساعت کاری اپراتورهای جرثقیل در ایران مانند سایر مشاغل 44 ساعت در هفته است. بااین‌حال مانند سایر مشاغل مواردی وجود دارد که اپراتورها ملزم به‌اضافه کاری باشند.
چند توصیه مهم به اپراتورهای جرثقیل
اساسی‌ترین توصیه‌ای که برای اپراتورهای جرثقیل جدید می‌توان انجام داد این هست که تا زمانی که آموزش مناسبی ندیده‌اند، از جرثقیل استفاده نکنند.
مطالعات نشان می‌دهد که در صورت رعایت اصول عملکرد صحیح و ایمنی مناسب می‌توان از 70 درصد از تصادفات جرثقیل جلوگیری کرد. این مطالعه همچنین نشان داد که 58 درصد از جراحات و مرگ‌های ناشی از تصادفات جرثقیل مربوط به اپراتورهای جرثقیل بوده است.
قبل از شروع هر کاری با جرثقیل‌ها، اپراتورهای جدید باید یک کلاس یک‌روزه را در مورد عملیات جرثقیل بگذرانند. پس‌ازاین، آن‌ها باید در مورد تجهیزات خاصی که کار می‌کنند آموزش ببینند. پس‌ازآن، آن‌ها همچنین باید از نزدیک در محل کار برای چند هفته آینده نظارت شوند.
در زیر سایر توصیه‌های ضروری ایمنی جرثقیل را ذکر می‌کنیم:
- قبل از هر نوبت، یک بازرسی پیش از عملیات جرثقیل خود را انجام دهید. این بازرسی یک الزام قانونی در چندین کشور است. بازرسی روزانه به شما کمک می‌کند تا به‌سرعت و به‌راحتی یافته‌ها را هنگام انجام بازرسی روزانه ثبت کنید.
- چرخ‌دنده را بازرسی کنید. تقریباً 27 درصد از تصادفات جرثقیل در مطالعه ذکرشده در بالا مربوط به افت بار بود که 59 درصد آن به مشکل دکلینگ نسبت داده شد.
-سوئیچ حد بالایی را در شروع هر شیفت بررسی کنید. هنگامی‌که به‌درستی کار می‌کند، این سوئیچ بلوک بار را قبل از انباشته شدن و آسیب رساندن به بالابر متوقف می‌کند و باعث افت بار می‌شود.
- محل کلید قطع برق باند را بدانید. این مهم است زیرا اگر جرثقیل پس‌ازاینکه اپراتور دکمه رادیو کنترل را رها کرد، به پایین باند ادامه دهد، اپراتور می‌تواند به‌سرعت به سمت سوئیچ برود تا برق را قطع کند و از فرار جرثقیل جلوگیری کند.
- هرگز در پیروی از مراحل عملیاتی و ایمنی جرثقیل راضی یا سست نشوید. تقریباً دوسوم از تصادفات جرثقیل، 74 درصد، در طول عملیات معمول رخ می‌دهد.
- مهم‌ترین توصیه این است که هرگز زیر بار نمانید. بر اساس این مطالعه، تقریباً 34 درصد تلفات تصادف جرثقیل و نزدیک به 37 صدمات تصادف جرثقیل ناشی از نوسان بار، افت بار یا بار ناپایدار بوده است. احتمال سقوط یک‌بار ممکن است یک در 100000 یا یک در 1 میلیون باشد، اما این شانس بسیار زیادی است.
رضایت شغلی
محیط کار با جرثقیل‌ها محیط پرسروصدا و پراسترسی است. این ممکن است برای بسیاری از افراد ناخوشایند باشد. بسیاری از کارآموزان اپراتوری جرثقیل با قرار گرفتن در محیط کاری و چند روز کار کردن از ادامه کار منصرف می‌شوند. همچنین وقتی صحبت از شادی به میان می‌آید، اپراتورهای جرثقیل پایین‌تر از حد متوسط هستند. همان‌طور که مشخص است، اپراتورهای جرثقیل به شادی شغلی خود 3.1 از 5 ستاره می‌دهند که آن‌ها را در 39٪ پایین مشاغل قرار می‌دهد.
بااین‌حال اپراتوری جرثقیل هیجان و کلاس کاری خود را دارد و برای بسیاری از اپراتورها این شغل کار جذاب و مهمی است.
خطرات کار اپراتوری جرثقیل؟
اپراتورهای جرثقیل ممکن است از ارتفاع سقوط کنند، دچار شوک الکتریکی شوند و در اثر ضربه‌های ناشی از سقوط اجسام یا عناصر متحرک جرثقیل آسیب ببینند. کار در هوای سخت یا نور شدید خورشید ممکن است باعث مشکلات سلامتی شود.
